ΤΟΠΙΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟΣ

Η κρητική διάλεκτος είναι η μόνη προφορική γλώσσα που συνεχίζει να εξελίσσεται και έτσι δεν κινδυνεύει με εξαφάνιση, όπως συχνά συμβαίνει σε μειονοτικές διαλέκτους που δεν διδάσκονται.

Παρακάτω παραθέτουμε κάποιες τοπικές λέξεις που ακούγονται στο σχολείο μας.

Αναντρανίζω = σηκώνω τα μάτια

Βαρύχνω = χτυπώ

Γαμπάς = σακάκι

Γλάνι = παιδί

Γροίκα / αφουγκράσου = άκου

Δεξά = δεξιά

Δροσά = τίποτα

Ζεβλωμένος = λυγισμένος

Ζερβά = αριστερά

Ίσα μέσα = πολύ μέσα

Ίσα πέρα = πολύ μακριά

Κάμετο = κάντο

Καμπάς = χαζός, βλάκας

Κατέω γω =δεν ξερω

Κρυγιότη = κρύο

Κύρης = πατέρας

Μαντράχαλος = θεριό

Μπέτης = θώρακας

Μπουνταλάς = χαζός

Ξα σου = κάνε ότι θέλεις

Όϊ = όχι

Ολότροζος = πολύ τρελός

Ομπρός μου = μπροστά μου

Οπίσω = πίσω

Παζαβός = χαζός

Παπούρι = χαμηλό βουνό

Πήδος = άλμα

Προβατικό = ομάδα προβάτων

Σταλίζω = κάνω μια στάση

ΑΝΤΩΝΙΑ Β.-ΜΙΧΑΛΗΣ Χ.-ΓΙΑΝΝΗΣ Δ.-ΚΩΣΤΗΣ Χ.

Αλάργο = μακριά

Ανεμαζώνω = μαζεύω

Ανίμενε = περίμενε

Αροζάλισε = τρέχα πιο γρήγορα

Γιαγέρνω = γυρνάω

Γιάντα = γιατί

Γροικώ = ακούω

Γυρεύω = ψάχνω

Έκια = εκεί

Θαρρώ = νομίζω

Κατέχω = ξέρω

Λαΐνι = ποτήρι

Μαζώνω = μαζεύω

Ντακέρνω = ξεκινάω

Οψές = χθες

Πάμενε = πάμε

Σιμώνω = πλησιάζω

Σωπαίνω = σιωπώ

Τάραξε = κούνησε

Τότεσας = τότε

ΜΑΡΙΑ Γ.

Ήντα = τι

Θωρρώ = κοιτάω

Κουζουλάθηκα = τρελάθηκα

ΧΡΥΣΑ Κ.

Αντάμα = μαζί

Άντε = τέλειωνε

Εχωστίκενε = κρύφτηκε

Καρτερώ = περιμένω

Κιαμέ = εννοείτε

Μήνας μου= μου στέλνεις

Μπόθω = σπρώχνω

Ντελόγο = κατευθείαν

Οψάργας = χτες αργά

Πατουλια = ομάδα

Σμάξαμε = βρεθήκαμε

Ταχινή = πρωί

ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ Μ.-ΜΑΝΩΛΗΣ Μ.

Αίγες = κατσίκες

Άλα μπλίρι =ο Θεός ξέρει

Αμπλά = αδελφή

Αόρη = βουνό

Από παέ= από εδώ

Αφουγκράζομαι = ακούω

ΒΑΣΙΛΗΣ Ζ.-ΜΑΡΙΑ Ζ.

Βαστώ= κρατάω

Γαέρνω= επιστρέφω

Γλακώ = τρέχω

Δε κατέω = δεν ξέρω

Ζα / οζά = πρόβατα

Ήντα μπρε λες = τι λες

Κατέω = ξέρω

Κατσιφάρα = ομίχλη

Κατσούνα = μπαστούνα

Μαγλαντάς = μπελάς

Μακελέψω = δείρω

Μαλάκα = τυρί που δεν έχει οριμάσει

Μολέρνω = αφήνω

Μου χύνεται = μου ορμάει

Μπόρα =  βροχή

Ντάκαρα = αρχίζω

Ντελιάζω = ζηλεύω

Ντελόγο = αμέσως

Ξανοίγω = κοιτώ

Ξενομπάτης = από ξένο τόπο

Ξετελεύω = τελειώνω

Παραβολιάζω = αφήνω τα πρόβατα για να βοσκήσου

Πινάκι = εκεί που τρώει ο σκύλος

Πορίζω = βγαίνω

Πράμα σκιάς = άστο ως έχει

Σαλέβω = περπατάω

Σταλίζω = περιμένω

Τζιτζικογένης = δεν έχει πολλά γενιά

Χαμαί = κάτω

ΜΑΡΙΑ Λ.-ΠΕΛΑΓΙΑ Χ. ΙΩΑΝΝΑ Χ.-ΑΝΔΡΙΑΝΑ Σ.-ΑΡΕΤΗ Σ.