«ΤΕΤΡΑΓΩΝΟ ΚΑΙ ΤΕΤΡΑΓΩΝΗ ΛΟΓΙΚΗ»

Τι είναι τετράγωνο;

Τετράγωνο είναι το παραλληλόγραμμο που είναι ορθογώνιο και ρόμβος. Αντιπροσωπεύει τη σταθερότητα και την ισορροπία. Το τετράγωνο χρησιμοποιήθηκε
για την δημιουργία πολλών κτιρίων. Είναι ένα σχήμα που δίνει στατικότητα, σταθερότητα και δυναμισμό. Αποτελεί την απόλυτη συμμετρία παράγει ισορροπία και τάξη.

Τι είναι ο τετραγωνισμός του κύκλου;
Ο τετραγωνισμός του κύκλου, η κατασκευή δηλαδή με κανόνα και διαβήτη ενός τετραγώνου του οποίου το εμβαδόν να είναι ίσο με το εμβαδόν ενός δοθέντος κύκλου απασχόλησε από την αρχαιότητα την ανθρωπότητα. Αποτελεί ένα από τα τρία κλασσικά άλυτα προβλήματα των Ελληνικών μαθηματικών, η προσπάθεια λύσης των οποίων βοήθησε ιδιαίτερα την ανάπτυξη της Γεωμετρίας. Τα υπόλοιπα δύο ήταν ο διπλασιασμός του όγκου ενός κύβου (Δήλιον Πρόβλημα) και η τριχοτόμηση μιας γωνίας.

Η επίλυση του προβλήματος συνδέεται άμεσα με την υπερβατικότητα του αριθμού π. Αν κάποιος καταφέρει να τετραγωνίσει τον κύκλο, σημαίνει ότι με κάποιο τρόπο έχει υπολογίσει μία συγκεκριμένη αλγεβρική τιμή για το π. Κάτι τέτοιο όμως δεν είναι εφικτό στην περίπτωση που ο αριθμός π είναι υπερβατικός, οπότε δεν έχει συγκεκριμένη αλγεβρική τιμή. Πράγματι, το ενδιαφέρον για την επίλυση του προβλήματος του τετραγωνισμού του κύκλου εξανεμίζεται το 1882, όταν ο Φέρντιναντ Φον Λίντεμαν (Ferdinand von Lindemann) απέδειξε ότι το π είναι υπερβατικός αριθμός.

Τι σημαίνει τετραγωνίζω τον κύκλο;

Για τον λόγο αυτό η φράση «τετραγωνίζω τον κύκλο»  υιοθετήθηκε από την κουλτούρα των μη μυημένων στα μαθηματικά, ως συνώνυμη του «επιδιώκω το ακατόρθωτο / το καταδικασμένο σε αποτυχία». Στην ελληνική γλώσσα για παράδειγμα, η φράση «σιγά μην τετραγωνίσουμε και τον κύκλο» υποδηλώνει άρνηση συμμετοχής σε μια προσπάθεια που είναι από δύσκολο έως αδύνατο να οδηγήσει σε επιτυχία.

Τι εννούμε όμως όταν λέμε πως κάποιος έχει τετράγωνη λογική;

Όταν λέμε ότι κάποιος έχει «τετράγωνο μυαλό» εννοούμε ότι είναι «γερό μυαλό» με υψηλό βαθμό ευφυΐας δηλαδή φανερώνει πολύ μεγάλη ικανότητα ορθής κρίσης. To γεωμετρικό σχήμα τετράγωνο χρησιμοποιείται ως μεταφορική έκφραση του "απόλυτα καθορισμένου".

Μαρία Γ-Κων/νος Ζ.-Ιωάννα Μ.-Αθηνά Μ.
Επιμέλεια: Νάγια Κ